Bulgaristan Türklerinin Özgür Sesi
Ulusal Sosyal Güvenlik Enstitüsü (NOİ) tarafından sağlanan veriler, 2019'da emekli olabilmek için ödenen prim gün sayısını ve sigortalı yılını doldurmak için insanlara ortalama olarak 21.84 ay veya neredeyse 2 yıl yetmediğini gösteriyor.
Veriler, ayrıca geriye dönük olarak toplu ödeme yaparak 5 yıla kadar prim günü satın alan emeklilerin sayısının 2 763 olduğunu gösteriyor. NOİ'den yapılan açıklamada sağlanan verilerin kesin olmadığı belirtildi. 2019 yılı sonunda yapılan emeklilik başvuruları ile ilgili emeklilik işlemlerinin sonuçları netleştikten sonra veri değerlerinde değişiklik olması beklenebilir.
2019'da bir aylık prim bedelinin 110,88 leva olup yıllık prim bedelinin 1330,56 leva olduğu anlaşıldı. Ortalama iki yıllık prim bedelini ödeyen kişiler, toplam 2 661,12 leva ödemişlerdir. 2020'den itibaren sigorta primlerini kendileri ödeyen kişiler için prime esas kazanç alt sınırı 610 levaya yükseltildi. Emeklilik Fonu'na ödenen aylık prim tutarı, 610 levalık miktarın yüzde 19,8'i oranında olup 120,78 levadır.
Bir kişi bir yıl prim günü satın almak isterse şimdi bu ona 1 449,36 levaya veya çoğu zaman insanlara emekli olmak için yetmeyen 2 yıllık prim günü satın almak 2898,72 levaya mal olacak. Bu yıl da insanlara emekli olabilmek için ortalama yaklaşık 2 yıllık prim günü yetmezse, onların sigorta primlerini kendileri ödeyen kişiler için prime esas kazanç alt sınırında değişiklik yapılmasından dolayı 237,6 leva fazla ödeyecekleri anlaşılıyor.
Geriye dönük olarak toplu ödeme yaparak prim günü satın alma imkanı sunulan birinci grup insan, yarı yüksek veya yüksek okul bitiren veya doktora derecesine sahip kişilerdir. Onlar, eğitim gördükleri süre için prim tutarlarını ödeyerek prim günü satın alabilirler.
Bunun tam olarak ne zaman yapılması gerektiğine dair bir sınırlama yoktur. Bu, okulu veya doktora programını bitirdikten hemen sonra veya daha sonra yapılabilir. Eğitim süresi sırasında üniversiteliler sigortalı olarak çalışmışlarsa onların bu süre için prim günü satın alma hakkı yoktur. Ayrıca yurt dışında yüksek eğitim görenler de bu süre içerisinde sigortalı çalışmamışlarsa prim günü satın alabilirler.
İkinci bir fırsat, emekli olabilmek için gereken prim gün sayısını ve sigortalı yılını doldurmak için yetmeyen prim günlerini satın almaktır, ancak bu geriye dönük olarak 5 yıldan fazla bir süre için olamaz. Bu seçenek emeklilik yaşını doldurmuş kişiler tarafından kullanılabilir.
Genel emeklilik yaşından daha düşük bir yaşta emekli olmak isteyenler bu imkandan yararlanamaz. Örneğin, bir yaş erken emekli olmak isteyenler veya erken emeklilik hakkına sahip olumsuz koşullarda çalışmış kişiler bu imkandan yararlanamaz. NOİ'nin bölge şubesine verilen emeklilik başvurusunda kişi, yetmeyen prim günlerini ödemek istediğini belirtmelidir. Bu sebeple bu süre için ödenen prim bedeli, sadece genel olarak hizmet süresi ve yaşlılık için bireysel emeklilik hakkının kazanılması ile bağlantılı olarak üçüncü kategoride emeklilik sigortası kabul ediliyor.
NOİ'nin bölge şubeleri, emekli olabilmek için kişiye tam olarak ne kadar prim günü ve sigortalı yılı yetmediğini, prim bedelini ve ödeme prosedürünü bildiren birer mektup gönderecektir. Prim bedeli ödendikten sonra emekli olma hakkı, emeklilik başvurusunda bulunulduğu günden itibaren doğar. Eğitim süresi için prim bedeli ödeyenler, prim gün sayısı 5 yıldan az ise ikinci imkanladan yararlanarak 5 yıla kadar prim bedelini ödeyerek emekli olma hakkı elde edebilirler.
Toplm prim tutarı, toptan ödenerek NOİ'nin bölge şubelerinin banka hesaplarına yatırılır.
|
|
||||||||||||||||
|
