Bulgaristan Türklerinin Özgür Sesi
Gelecek yıl yapılacak Avrupa Birliği (AB) Parlamentosu seçimlerine beş ay kala Seçim Yasasında yeni değişiklikler olacak. İktidardaki GERB ve Birleşik Vatanseverler koalisyonu uzaktan elektronik oylama uygulamasının ertelenmesini ve elektronik makine ile oy kullanmanın sınırlandırılmasını önerdi ve Parlamento dışı partiler tekliflere karşı güçlerini birleştirdiler. Demokratik Bulgaristan Birliği, uzaktan oylamanın bir seçeneği olarak posta yoluyla oy kullanmayı önerdi. Diğer Parlamento dışı partiler de bu öneriyi destekliyor.
Kamu Denetçisi Maya Manolova, elektronik makine ile oy kullanma ve uzaktan elektronik oylamanın uygulamaya konulmadığı takdirde Bulgaristan Anayasa Mahkemesine başvuracağını kaydetti.
Seçim güvenliği uzmanlarının ifadelerine göre elektronik makine ile oy kullanma, uzaktan elektronik oylama veya başka tür oylamanın uygulamaya konulması için gerekli kaynakların oy sayım sisteminin değiştirilmesine yatırım yapılabilir. Oy pusulaları saymak ve seçim sonucunu açıklamak için oy sayım merkezleri kurulması da bir seçenektir.
Oy Sayım Merkezleri
Siyaset bilimci Dimitır Dimitrov'un ifadesine göre, seçim sonuçlarının sandıklardan çıkan oylara uyması için 200 oy sayım merkezi kurulabilir ve oyları sayan görevlilerin sayısı attırılabilir. Seçim güvenliği uzmanları, seçim sonuçlarının raporlanmasındaki yanlışlıkların çoğunlukla seçim sandık komisyonlarındaki oy pusulaların sayımında yapıldığını ve bunların ya belirli bir partinin lehine manipülasyon yapılması isteği ya da yetersizlikten kaynaklandığını düşünüyorlar.
Seçim ihlalleri hakkında kitap yazan siyaset bilimci Stoyço Stoyçev," Oy sayım merkezlerinin açılması aslında seçmenin oy kullanma şeklini kontrol etme imkanlarını büyük ölçüde azaltabilir. Bu, seçim anomalilerinin ve manipülasyonlarının üstesinden gelmeye yardımcı olacaktır" diye yorumda bulundu. Stoyçev'in ifadesine göre bir merkezde 100 oy pusulası sayılabilir ve örneğin, bu şekilde oylama üzerinde kontrol sağlayan işaretlenmiş oy pusulaları takip edilemeyecektir.
Bulgaristan'ın Avrupalı Geleceği İçin Vatandaşlar (GERB) partisinden Meclis Hukuk Komisyonu Başkanı Danail Kirilov, bu fikrin görüşüldüğünü, ancak böyle bir uygulamanın da oyların dürüstlüğü konusunda şüpheler doğurduğunu söyledi. Zayıf noktasının, oy pusulalarının bir yerleşim yerinden diğerine taşınmasında olduğunu belirtti.
Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) Meclis Grubu Başkan Yardımcısı Krum Zarkov," BSP, seçim manipülasyonunu durdurmaya yönelik tüm önerileri destekleyecektir" dedi. Gelecek hafta Bulgaristan İçin BSP koalisyonu, Seçim Yasası'nda değişikler yapılmasına ilişkin alternatif bir kanun tasarısı sunacak.
Nasıl bir oylama yapılmalı
Hem Dimitır Dimitrov hem Stoyço Stoyçev, elektronik oylamanın satın alınan oyları ve kontrol edilen oyları artıracağını ve şimdiye kadar makine ile oy kullanmanın seçim sürecinde herhangi bir sorunu çözmediğini söyledi.
Dimitrov," Elektronik oylama, satın alınan oyların tanımlanmasını imkânsız hale getirecek. Biyolojik tanımlayıcılara dayanan birçok farklı teknoloji olmalıdır. Belki de yeni kimlik belgelerle, yüz tanıma sistemi, yüksek teknoloji ile olabilir" diye yorumda bulundu. Stoyçev'in ifadesine göre, elektronik oylama sadece yurt dışında olmalı ve tüm ülkelerde değil, oy güvenliğini de garanti edilmelidir.
Dimitrov," Posta yoluyla oy kullanma Türkiye'de örneğin, 30 000 daha fazla oyun kullanılması ve belli marjinal topluluklarda aktifliği arttırmak demektir. Onların temsilcileri, seçmenlerine birşeyler söylemesi lazım. Seçim mevzuatında değişiklikler konusunda bazı partilerin diğerlerin işini yaparak yararlı salaklar olmamalıdır. 90'lı yıllardan beri seçimlerde zarf kullanılmaması için mücadele ediliyor" dedi. Stoyçev, posta yoluyla yapılan oylamada manipülasyon olasılığının daha da fazla olduğunu söyledi.
Oy pusulalarında parti numaralarının kaldırılması
İktidardaki GERB partisi ve Birleşik Vatanseverler koalisyonu, entegral oy pusulasında yer alan seçime katılan partilerin, parti koalisyonlarının ve girişim komitelerinin kura ile çekilen numaralarının kaldırılmasına ilişkin önerisinde bulundu. Kanun teklifinin gerekçesi, milletvekilli, Avrupa Birliği (AB) Parlamentosu milletvekili ve Belediye Meclis Üyesi adaylarının numaralarının partilerin numaraları ile aynı olduğunda seçmenlerin yanlışlıkla adayların lehine tercihli oy kullanmasıdır.
BSP ve HÖH, sadece işleyen seçim kurallarının değiştirildiği argümanıyla bu öneriye karşı çıktı.
Dimitrov'un ifadesine göre, bu öneri daha düşük eğitimli veya eğitimsiz kişilerin oy verdiği partileri etkileyecek, ancak adil seçimler, okuma yazma bilmeyen insanlara görüş bildirmek için teknik bir fırsat sağlamak değildir.
Seçmen kütüğü
Dimitrov," En büyük sorun, Bulgaristan'da seçmen listelerinde yer alan seçmenlerin sayısının, yakında demografik istatistiklere göre nüfus sayısından daha yüksek olmasıdır. Her seçmenin ya daimi ikamet ya da mevcut ikamet adresini doğrulayacağı oy kullandığı adresi kontrol etmesi gereken bir seçmen kütüğü oluşturulmalıdır" dedi. Siyaset bilimci, daha sonra kendisinin oy kullanması için fırsat yaratılması gerektiğini düşünüyor.
Parlamento dışındaki Vatandaşların Bulgaristan'ı Hareketi (DBG), Demokratik Bulgaristan Birliği, Demokratik Güçler Birliği (SDS), Bulgaristan Yeni Demokrasi, Birleşik Çiftçiler, Bulgaristan Demokrasi Forumu ve Bulgaristan Halk Çiftçi Birliği (BZNS) partileri de artık hayatta olmayanların yer almadığı doğru seçmen listeleri ve kütüklerin oluşturulmasında ısrar ediyor. BSP de bu fikri destekliyor.
Stoyçev," Seçimlerden önce Seçim Yasası'nda değişiklik yapılmasına son verilmesini tavsiye ederim. Bu seçim sürecini tamamen istikrarsızlaştırıyor" dedi.
|
|
||||||||||||||||
|
