Ortarodoplar'ın bağrında,Vıça nehri üzerine adeta bir kuş gibi konmuş olan Stomanovo/Çelikli/ köyü,bu yıl da coşku ile kendi bayramını kutladı.
Ancak Stomanovoluların bu yılki kutlayışları çok daha anlamlı ve zengindi.Çünkü köyün bu yerde gerçek anlamda konmasından tam 130 yıl geçmektedir.
1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı yangınlarından canlarını kurtarmaya çalışan insanlar,Vıça nehri üzerindeki sırtta buluşurlar ve burada mekan kurmaya başlarlar.Çocuklarını ve üçbeş eşyayı sırtlarına vurup kaçanların daha çoğu Yeni Mahalle,Fortsovo,Küçükköy ve Fotan civarından oldukları anlaşılır...
Binbir meşakkatlere göğüs gererek köy halkı bu yerde tutunur ve sağlam gelenekleriyle kardeşçe,neredeyse bir yüz yıl yaşam sürer.Ne var ki,totalitarizm bu köyün de geleneklerine,adet ve inançlarına korkunç darbeler indirir.Köy,dağılır.Hele demokrasi koşulları,işsizlik köklü aileleri dahi hırpalar.Bugün hemen hemen dünyanın her kıtasında bu civarlardan insan görmek mümkündür.
İşte bu kopukluğu, ayrılıkları bir nebze ortadan kaldırmak için köy bayramları en iyi bir fırsattır.Devin Belediye Başkanı Müh.Zdravko Vasilev'in yönetiminde köy muhtarlığı ve kütüphane başkanı Türkan Gazi,ağustosun bu son günlerinde halka unutulmaz anlar yaşattılar.
Dünyanın dört bir yanına dağılmış olan insanlar, anneleri babaları, uzak yakın akraba ve dostlarıyla buluştu."Svetlina" adıyla ünlenmiş olan kütüphane,sunduğu zengin programıyla herkesin gönlünde taht kurmayı başardı.Hele otantik folklor ekibi,eski gelenekleri yeniden canlandırdı.Ayrıca,kütüphane heyetinin çabalarıyla toplanmış olan yüzlerce giyim kuşam ve ev aleti örneği,renk ve ustalığı ile gözler kamaştırdı.
Bayram programına yerli yazar Emel Balıkçı'nın "Vıça üzerinde bir köy var"kitabının takdim edilmesi büyük bir sürpriz heyecanı yarattı. Yazar N.Çuralski'nin sunusuyle kitabın kısa içeriği anlatıldı.Bu kitap sadece bir köy monografisi olmayıp burada konuşulan dilin,yaşatılan folklorun örnekleri de verilmiş.Bu şekilde eser,bilim adamlarına da bir eşsiz kaynak niteliğindedir.
Bu arada bir başka sürpriz daha yaşandı. Yazar Emel Balıkçı"nın annesi,Fatma Balıkçı"nın da hayatı boyunca toplamış olduğu Türkçe türkülerin bir kitap halinde okuyuculara sunulması büyük ilgi yarattı.
Köy bayramı,geç saatlere kadar tombula,değişik çocuk oyunları ve danslarla sürdü.
M.H.ŞAKİR