BULGARİSTAN İLE TÜRKİYE MEVCUT SORUNLARI ANLAŞARAK ÇÖZECEK

Salı, 17 Mart 2009

Bulgaristan ile Türkiye arasındaki mevcut sorunların çözülmesi için girişimler başladı. Georgi Pırvanov ve Abdullah Gül, karşılıklı çalışma gruplarının oluşturulup sorunların çözülmesi yönünde fikir birliğine varılmıştı. Bunun üzerine her iki ülke de çalışma grubu oluşturacak ve sorunlar karşılıklı olarak ele alınacak.

Yıllardan beri askıya alınan Türkiye ve Bulgaristan arasındaki problemlerin çözümüne başlanıyor. Cumhurbaşkanı Georgi Pırvanov'un Türkiye'ye yaptığı son ziyarette Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile yaptığı görüşmede iki ülke arasında sorunlu konuların çözüme kavuşturulması konusunun ele alınması kararlaştırılmıştı. Hükümet, bu çerçevede 4 çalışma grubunun oluşturulması için talimat verdi. Gruplar dışişleri bakanlığı ile koordineli olarak argüman hazırladıktan sonra çözüm için müzakere başlatacak. Türkiye de kendi içinde aynı maksatla 4 çalışma grubu oluşturacak. Bakanlar Kurulu toplantısından sonra açıklama yapan Dışişleri Bakanı İvaylo Kalfin, Bulgaristan için askıya alınan 4 ana problemin olduğunu açıkladı. Birinci sorun, Doğu Trakya'dan göç eden Bulgarların gayrimenkul sorunu yer alıyor. Bununla birlikte Bulgar Ortodoks Kilisesi'nin ve Evlogi Georgiev hastanesi arsalarının dile getirilmesi gündemde. İki ülke arasındaki ikinci arızalı konu, 1998 yılında imzalanan enerji anlaşmasının feshedilmesi. Elektrik Karşılığı Müteahhitlik Hizmetleri anlaşması, 1998 yılı sonunda, eski Başbakan İvan Kostov ve o zamanki Türk meslektaşı Mesut Yılmaz tarafından imzalanmıştı.

Anlaşmada, Bulgaristan'dan Türkiye'ye ihraç edilecek elektrik karşılığında Türk şirket Ceylan Holding'in, "Gorna Arda" barajı ve "Maritsa" otobanını inşa etmesi öngörülmüştü. Dışişleri Bakanı'na göre anlaşmanın birçok konuyla bağlantılı olduğu için çözümü zor. Ayrıca Ceylan Holding'in Bulgar devletine karşı Cenevre Uluslarası Mahkemesi'nde açtığı 75 milyon Euroluk tazminat davası bulunuyor.
Üçüncü problemin Rezve deresi sınır tespiti ile alakalı olduğunu dile getiren Kalfin, dördüncü problemin Güney Karadeniz bölgesinde radyo sinyallerinin kapatılması olduğunu ekledi. Bulgaristan, Rezve deresi sınırını net olarak belirlenmesini istiyor. Güneydoğu sınırı olarak kullanılan dere Karadeniz ağzına kadar devam ediyor. Geçen asrın 70'li yıllarında neredeyse iki ülke bu sınır yüzünden savaşa girecekti. Problem uluslararası hukuki anlaşmalardan kaynaklanıyor. Genel olarak dere iki ülkenin sınırı kabul ediliyor. Bir yerde dere biraz normalin dışında eğilimi Türkiye'ye doğru akıyor. Derenin virajı aynı zamanda Karadeniz'deki su sınırını belirliyor. Yani 5 - 10 derecelik başka bir açıyla denize dökülse, iki ülkenin Karadeniz sınırı başka hal alacak. Söylentilere göre bir zamanlar iki taraf da suyun seyrini değiştirmek için dereye kaya atmış. Bu yüzden Rezve ağzı 3 - 4 metre geniş olmasına rağmen 10 metre derinliği bulunuyor.
Türkiye ise aynı dereden İstanbul'a su alınabilmesi için çaba gösteriyor. Bulgaristan ile yapılan görüşmelerin olumlu sonuçlanmasının ardından Rezve'den yıllık 300 milyon metreküplük su rezervi İstanbul`a ulaştırılabilecek.
Hükümet, Türkiye'deki radyo sinyallerinin Karadeniz bölge sahillerinden Bulgaristan'a da ulaştığı ve Bulgar radyo yayınlarını engellediğini savunuyor. Bu sorun da 1995 yılından beri tartışılıyor. Türkiye'nin de Bulgaristan'dan 4 ana isteği bulunuyor. Bunlardan ilki Bulgaristan göçmenlerinin emekli ve sosyal hakları konusunun çözüme kavuşturulması. Bunun yanı sıra Türkiye, Tunca nehri üzerinde baraj yapımını, Rezve deresi sularının ortak kullanılmasını ve baraj kapaklarının açılması konusunda erken bilgilendirme sisteminin oluşturulmasını talep ediyor.
Taşkınları önlemesi beklenen Tunca Barajı`nın yapımının 40 yıldır gündemde olmasına rağmen hala somut adımlar atılmış değil. Projeye başlanması halinde en geç 3 yıl içinde tamamlanması bekleniyor. Projenin tamamlanması durumunda baraj, Trakya ovaları ile Edirne başta olmak üzere pek çok yerleşim biriminde yaşanan sel felaketlerinin önüne geçilecek. Baraj sayesinde Trakya ovalarında yaklaşık 15 bin hektar ekili alanda sulama yapılabilecek. Dışişleri Bakanı İvaylo Kalfin, görüşmelerde karşılıklı uzlaşma arayacaklarını ve eğer Bulgar tarafı bazı isteklerinden ödün verecekse, Türkiye'den de aynısını isteyeceklerini dile getirdi. Oluşturulan çalışma gruplarının bir vadesi olmadığını aktaran Kalfin, fakat bu grupların seçimlere kadar faaliyete başlaması yönünde görüş bildirdi.