Karamantsi /Karamanlar/ köyü, Kırcaali ve Haskovo illeri arasında bir köprü görevini üstlenmiş durumdadır. Bu köy,1200 nüfusluk ahalisi ile her iki bölgenin insanlarına da örneklik olacak meziyetlere sahiptir.
Önce Karamantsililerin bir geçmişlerine göz atalım.
Köyün bu yere kuruluşu, bizi Osmanlı idaresinin yükseliş yıllarına taşımaktadır. Fatih Sultan Mehmet, İstanbul ve Trabzon yönetimlerini ülkesine kattığı zaman Karaman Beyliği de son yıllarını yaşıyor, demektir. Ancak Karamanlılar, Fatih'in imparatorluğa girin, çağrılarına karşı isyan bayrağı açmışlardır. O da buna karşılık, Beyliğin insanlarını dört yana dağıtmış, onların bir kısmı da bugünkü Karamanlar'a yerleşmişlerdir.
Bu bir efsane olabilir. Ama her efsanede bir zerre gerçek yatar. Bunu unutmayalım.
Kırk beş yıllık totaliter iktidar," bizi asla kimse dize getiremez" havasına girdiği seksenli yıllarda, Jivkof'un adamları ilk kez Bulgaristan çapında bu mütevazı köyde karpuz kaplarına basıyorlar. Bu da 10 Mayıs 1984 tarihinde vuku buluyor!
Daha önceleri Kırcaali'de Partinin propaganda makinesini yöneten bu zat, daha sonraları Merkez'e alınıyor. İşte böyle "yüksek" bir makamdan gelip köy halkı ile bu tarihte bir toplantı düzenleyecek... Bu toplantının bir başka gayesi de yılsonlarında yapılacak topyekûn "soya dönüş" sürecinin zeminini hazırlamak. Ama halk, buna şiddetle karşı koyuyor. Toplantı, beklenmedik ve alışılmadık bir yön alıyor. Ani saldırılar, müdahaleler baş gösteriyor."Yüksek" makam adamları, yakayı kaçarak kurtarabiliyorlar! Soykırım'ın adını bile duymak istemeyenler ve buna ilk karşı koyanlar hemen yakalanıp dövme sövme ve binbir hakaretten sonra cezaevlerine ve sürgünlere gönderiliyorlar.
On Mayıs günü, Karamantsi halkı, komşu köy ve illerden gelen konuklar ki bunlar arasında Türkiye ve Avrupa ülkelerinden gelenler de olmak üzere, Kabaağaç mevkiindeki geniş alana yürüdü. Bu olay bir anma töreni olmasına rağmen şenlikler de gündemdeydi. Özel yapılmış olan sahnede okulların folklor ekipleri yer alıp alkış üzerine alkış alan programlarını sundular. Ayrıca Kırcaali'den bir müzik ekibi Türkçe, Bulgarca, Makedonca türküler, şarkılar sunarak halkı coşturdular.
Sahneye On mayıs kahramanları da davet edildiler. Aralarında Remzi Yılmaz, Fehim Ömer, Nuri Fahri ve Mümin Ali de vardı. Mineralni Bani Belediye Meclis başkanı Musa Çolak, anma törenine gelenleri selamladı ve günün önemini belirten bir konuşma yaptıktan sonra Bulgaristan'da ilk defa insanlık dışı bir eyleme karşı koyanları ödüllendirdi.
On Mayıs'ı anma töreninde, oldukça sıcak bir havanın rahatlığı ile sportif faaliyetler de büyük ilgi odağı oldular. Eski güreş geleneği canlandırıldı, satranç yarışları düzenlendi. Köy halkı ve konuklar, yakınlarıyla buluşarak unutulmaz anlar yaşadılar.