Geçen hafta İspanya'dan getirilen 14 kara akbaba kuşunun doğaya bırakılmasının ardından Avrupa'nın en büyük ve en ağır yırtıcı kuşu olan kara akbaba, Doğu Rodoplar'a geri döndü. Bulgaristan Kuşları Koruma Derneği (BDZP), İspanyol “GREFA” Adlı sivil toplum kurulu ve Rewilding Rodop Vakfı'ndan oluşan bir ekip, akbabaların dağın Bulgaristan kısmında kuş türünü canlandırma programının bir parçası olarak Doğu Rodoplar'da ilk büyük akbaba grubunu doğaya bıraktı.
BDZP’de görev yapan uzmanlar, “Kara akbabalar, Madjarovo ile İvaylovgrad (Ortaköy) arasında özel olarak inşa edilmiş bir kuşhanede yaklaşık altı aylık bir adaptasyon sürecinin ardından Rodoplar’ın vahşi doğasında yaşama şansı buldu. Tutsak yaşamdan vahşi yaşama geçiş, kuşlar için sorunsuz ve aşırı stres olmadan yapılmalıdır. Bu amaçla kuşhanenin önüne yem konulur, kapılar özenle açılır ve bölgede sükunet sağlanır. Bu sayede akbabalara kendilerini güvende ve sakin hissettiklerinde kuşhaneden ayrılma fırsatı verilir” diye bilgi verdiler.
BDZP’den Dr. Volen Arkumarev, “Yavru akbabalar birer birer kuşhaneden ayrılmaya ve çevreyi keşfetmeye başladı, ancak bazıları ilk gece kuşhanede geceledi ve ertesi güne kadar ayrılmadı” diye anlattı. İlk birkaç gün civardaki güvenli alanlarda tünemeyi hızla öğrenmesi ve daha uzun uçuşlar yapıp kendi başlarına yiyecek arayacak kadar güçlenene kadar yemlikte beslenmeye geri dönmesi gereken deneyimsiz kuşlar için çok önemlidir.
BDZP ekibi ve GREFA’dan bir uzman, akbabaların adaptasyonunun normal bir şekilde ilerlediğine ve güvende olduklarından emin olması için bu günlerde onlardan ayrılmıyor. Uzmanlar, “Şimdilik akbabalar, salınma bölgesine yakın bir yerde kalıyor ve kısa eğitim uçuşları yapıyor. Bölgede beyaz başlı akbabaların varlığı da onları başarılı bir şekilde adaptasyonlarına yardımcı oluyor, ayrıca Yunanistan’ın Dadia Milli Parkı’ndaki kara akbaba kolonisinden iki vahşi kara akbaba tarafından da ziyaret edildiler. Doğaya bırakılan tüm akbabalar, hareketlerini takip etmemizi ve gerçek zamanlı olarak durumlarını izlememizi sağlayan GPS vericileri ile etiketlendi” diye aktardılar.
İlk kara akbaba grubunun, yıllardır yaralı yabani kuşları kurtarmak ve iyileştirmek için çalışan İspanyol sivil toplum kuruluşu GREFA (Grupo de Rehabilitación de la Fauna Autóctona) tarafından İspanya'dan taşındığını hatırlatırız. GREFA, dördü onların merkezindeki yumurtalardan çıkmış ve geri kalan 13'ü kazalardan sonra kurtarılıp tedavi edilmiş yabani kuş olmak üzere toplam 17 kara akbaba teslim etti. Hemen ardından akbabalar, adaptasyon için özel olarak inşa edilmiş bir kuşhaneye yerleştirildi ve burada sürekli gözlem altında tutuldu. Kuşhane alanında şimdiden on yapay yuva inşa edildi.
Önümüzdeki birkaç yıl içinde devam eden programın bir parçası olarak yılda 6-10 kuşun daha doğaya serbest bırakılması planlanıyor. Bulgaristan'da bir kara akbaba kolonisinin oluşturulması, türün Balkanlar'da hayatta kalmasını destekleyecek, çünkü Rodoplar’ın Yunanistan kesiminde bulunan yaklaşık 25-30 çift kuştan oluşan, hayatta kalan son yerel koloni ile Stara Planina'da (Balkan Dağları) bu tür kuşların oluşturduğu koloniler ile bir kuş değişimi olması beklenmektedir.
Kara akbabaların Doğu Rodoplar’a geri gönderilmesine yönelik faaliyetler, Bulgaristan Kuşları Koruma Derneği tarafından Rewilding Rodop Vakfı ile iş birliği içinde yürütülmekte ve Rewilding Europe tarafından finanse edilmektedir.