Bu yıl da 24 Aralık 1984 yılında komünist totaliter rejimin başlattığı Bulgarlaştırma sürecine karşı ilk büyük direniş mitinginin yapıldığı Ardino'nun (Eğridere) Mleçino (Sütkesiği) meydanındaki anıt çeşme yanında anma töreni gerçekleştirildi.
Tören Hak ve Özgürlükler Hareketi'nin (HÖH) Ardino (Eğridere) İlçe Başkanlığı tarafından Mleçino HÖH Yerel Teşkilatın desteğiyle düzenlendi. Bu münasebetle yüzlerce soydaşımız yaşanılan kötü olayları anarak geçmişten geleceğe ders almak için bir araya geldiler. Törenden önce merkez köy camisinde tüm Bulgarlaştırma süreci şehitlerinin ruhu için mevlit okundu.
Anma töreninde konuklar arasında HÖH Eşbaşkanları Ruşen Riza, Mustafa Karadayı ve Çetin Kazak, Avrupa Parlamentosu (AP) Milletvekili Necmi Ali, AP Milletvekili ve HÖH Gençlik Kolları Başkanı İlhan Küçük, HÖH Milletvekilleri Erdinç Hayrulla, Saliha Emin, Ceyhan İbramov, Mustafa Ahmet, Şabanali Ahmet, T.C. Filibe Başkonsolosluğu Muavin Konsolos İmren Kaygısız, Bursa Balkan Rumeli Türkleri Konfederasyonu Genel Başkanı Zürfeddin Hacıoğlu ve YK Üyeleri, Edirne Balkan Türkleri Federasyonu Başkanı Nedim Dönmez, Balkan Türkleri Göçmen ve Mülteci Dernekleri Federasyonu (BGF) Genel Başkanı ve BAL-GÖÇ Genel Başkanı Doç.Dr. Yüksel Özkan, Bursa Eğridereliler Derneği YK üyeleri, HÖH İl Başkanı ve Cebel (Şeyh Cuma) Belediye Başkanı Bahri Ömer, İlden Belediye ve Meclis Başkanları, Kırcaali Bölge Müftüsü Beyhan Mehmet, İzmir Menderes Belediye Başkanı Bülent Soylu, Kartal Balkanlılar Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Fikret Poyrazoğlu, Batı Trakya Türk Öğretmenler Birliği Başkanı Sami Ali Toraman, Ardino Onursal Vatandaşı Reşat Aydın, Ardino Belediye Başkanı Resmi Murat, Türkiye'den çok sayıda sivil toplum kuruluşları başkanları ve temsilcileri ve 24 Aralık 1984 yılı olaylarının bazı organizatörleri yer aldılar. Törene yurt içinden ve yurt dışından yüzlerce vatandaş hazır bulundular.
Programın başında Cansu Mahmut, Tuğçe Emin, Eliz Musa, Ebru Ahmet, Caner Eray ve İsmigül Emin sundukları şiir dinletisi ile konukları ve tüm katılımcıları selamladılar. 31 yıl önceki olayları şairler Habibe Ahmedova, Resmiye Mümün, Hasan Özkan, Ramazan Ulusoy, Recep Küpçü, Şuayyip Ahmet'in şiirleriyle canlandıran gençler seyircileri duygulandırdılar. Öyle ki yürekler doldu taştı. Gençler özgürlüğün sembolü olarak birer güvercin havaya uçurarak kürsüden ayrıldılar.
Ardından Mleçino HÖH Yerel Teşkilatı Başkanı Güner Şükrü bir selamlama konuşması yaptı. 31 yıl önce burada yaşanan olaylara değinen Şükrü, anma törenini düzenleyen HÖH Ardino İlçe Teşkilatına teşekkür etti. 2003 yılında Bulgarlaştırma süreci şehitlerinin anısına anıt çeşme kurulduğunu ve o zamandan beri anma yörenleri düzenlendiğini beliten Şükrü, bu fikri veren Ardino Belediye Başkanı Resmi Murat'a kalbi şükranlarını sundu. Anma törenlerine katılan Lüleburgaz, Çorlu, İstanbul, Bursa, İzmir'deki göçmen derneklerinin temsilcilerine de teşekkür etti. Konuşmasının sonunda aslen Ardino'nun Yabılkovets (Elmalı) köyünden şair Faik İsmail Arda'nın "Kim Aldı" isimli şiirini okudu.
Mleçino'da yapılan ilk büyük direniş mitinginin organizatörlerinden emekli öğretmen Mümün Çolakoğlu duygu altında olduğunu ifade ederek, trajik olayları ayrıntılı bir biçimde anlattı. Kardeşi Sali, dava uğruna arkadaşları Sabri Ramadan, Salih Ahmet, Rufat Ahmet, Fahri Rufat kendisine canlarını feda etmeye hazır olduklarını söylediklerini paylaştı.
Çolakoğlu, "Tonlarca dayak yedik, kimimizi tutukladılar, cezaevine, kimimizi Belene ölüm kampına tıktılar. Kimimizi sürgünlerde çürüttüler. O yıllarda yaşadığımızı büyük acı ve trajedi hepimizin hafızasında derin izler bıraktı. İnanıyorum ki, o gün burada başlattığımız mücadele tarihin sayfalarında yer alacaktır, halkımızın nazarında ibret abidesi olarak daima yükselecek. Davamız uğruna birçok şehitlerimiz oldu. Burada onları saygıyla anıyorum. Ruhları şad olsun!" diye belirtti.
Anma törenlerini düzenleyen HÖH partisinin yöneticilerine, Ardino Belediye Başkanı Resmi Murat'a ve tüm katılımcılara teşekkür etti.
Çok duygusal konuşma yapan organizatörlerden Rufat Yağcı, komünist rejimin asimilasyon ve yıldırma politikasının aslında daha 1956 yılında başladığını kaydederek, aşama aşama Büyük Göç'e kadar yaşanan olayları anlattı. Aslen Hallar (Başevo) köyünden olan Yağcı, 1984 yılında başlayan isim değiştirme kampanyası esnasında şahit olmasın diye Gıdırlar, Sinanlar, Ürpek, Yatacık köylerinin gece basıldığını kabullenemediklerini ve 23 Aralık gecesi Gorno Prahovo (Tosçalı) köyünden bir grup gençle bir araya toplanıp karşı koymaya karar verdiklerini dile getirdi. Sabahın 4'üne kadar yoğun kar yağışı altında Başevo'dan 16 ve Gorno Prahovo'dan birkaç arkadaşla beraber Karamusollar, Çıraklar, Harpoğullar, Dedeler, Mustafacıklar, Yusufpaşalar, Haşallar, Amatlar köylerinde evleri tek tek gezip Mleçino'da barışçıl miting düzenleme kararını ilettiklerini ifade etti. Ertesi günü Sütkesiği köyü meydanına geldiklerinde burada on binlerce kişi olduğunu, ancak devletin asker ve milis güçlerinin protestocuları tanklarla, top tüfekle karşıladıklarını paylaştı.
Direniş gösteren kahramanları kutlayarak, bu dava uğruna şehit düşenlere Allah'tan rahmet diledi. Direnişler sonrasında 11'inin Ardino bölgesinden olmak üzere 517 kahramanın Belene toplama kampına gönderildiğini, nice işkencelerden sonra da sürgünlere gönderildiğini belirtti. Bunların haricinde yaklaşık 100 kişinin de keyfi olarak hapis ve sürgüne gönderildiğini paylaştı. 1984-1989 döneminde 20.yüzyılın en büyük insanlık trajedilerinden birinin yaşandığı Bulgaristan'da 1,5 milyon Türkün isimlerinin değiştirildiğini, 1989 yılında ve sonraki dönemlerde toplam 800 bin kişinin zorunlu göçe tabii tutulmasının 2.Dünya Savaşından sonra Avrupa'daki en büyük göç olarak tarihe geçtiğini kaydetti. Yağcı, soykırım suçlularının adalet önüne çıkartılması gerektiğini savundu.
Resmi Murat, "Bugün yine bir anma töreninde beraberiz. Kolay olmayan anlarda da olsa burada birlik beraberlik gösteriyoruz. Biz zaten hiçbir zaman kolay bir şey başarmadık. Partimiz, toplumumuz hep zorluklarla karşı karşıya kaldı. Ama bu zorluklar bizi daha çok birleştirdi ve başarılı kıldı. Ben Resmi Murat olarak hangi sıfatta olursam olayım sadece Hak ve Özgürlükler Hareketi mensubu olduğumu belirtmek isterim ve HÖH'ten seçilen bir Belediye Başkanı olarak sizlere hizmet etmeye devam edeceğim" diye ifade etti. İki ay önce düzenlenen yerel seçimlerde kendisine ve HÖH'e verdikleri desteklerinden dolayı bölge halkına teşekkürlerini sundu. Son seçimlerde Ardino İlçesinde HÖH'ün rekor düzeyde başarı elde ettiğini belirten Murat, 39 muhtarlıktan 38'ini kazandığını, 39 koltuklu Ardino Meclisinde ise 23 koltuğa sahip olduğunu hatırlattı. Belediye Başkanlığı seçimlerini de HÖH adayı olarak yüzde 78 oranında oyla kazandığını kaydetti. Bu başarının bölge halkının desteğiyle elde edildiğine dikkat çeken Resmi Murat, "Bu da bize büyük sorumluluk veriyor. Demek ki halkımızın bizden büyük beklentileri var. Bugüne kadar ilçede yaptığımız çalışmalar görülmekte-onlarca kilometre yol, onlarca spor sahası, 3-5 toplu su tesisatı, kanalizasyon projeleri ve saire. Sizin ihtiyaçlarınız doğrultusunda çalışmaya devam edeceğiz. Doğru seçimi yaptığınızdan dolayı emin olmanız gerekiyor. Ben bütün toplumumuzu birliğe, beraberliğe davet ediyorum. Sağduyulu olalım, doğru yolda yürüyelim. Bizim çizgimiz tektir-Hak ve Özgürlüktür" diye konuştu. Resmi Murat, ilk önce Hıristiyanların Noel Yortusunu ve herkesin yeni 2016 yılını kutlayarak, sağlık ve esenlikler diledi.
Konuşmalardan sonra Bölge Müftüsü Beyhan Mehmet tüm Bulgarlaştırma süreci kurbanlarının ruhu için dua okudu.
Tören, HÖH partisinin etkin üyelerinin, yurt içinden ve yurt dışından katılan duyarlı konukların ve yerli halkın köy meydanındaki 24 Aralık 1984 yılı anıt çeşmesine çelenk ve çiçek koyarak saygı duruşlarıyla son buldu.