KOSOVA

Pazartesi, 18 Şubat 2008

İbrahim BALTALIKOSOVA'nın bağımsızlığı Avrupa ailesine, komşularına ve Türk Dünyası'na hayırlı olsun. İnsan haklarının çiğnenmediği, demokratik bir ülke olsun. Ve, tabii ki ömrü de imparatorluklar kadar uzun olsun.

Dağılan Tito Yugoslavya'sının en geniş uluslarından biri de Kosova'lı Arnavutlar'dır. Nüfusları yaklaşık iki milyon civarındadır. Kosova nüfusunun %90'a yakın bir kısmını Müslüman Arnavutlar oluşturmakta, bunun yanında az sayıda da Katolik Arnavut bulunmaktadır. Diğer uluslar ise, Sırp, Türk ve diğerlerinden ibarettir.
Kosova yıllardır gerek Arnavutlar ve gerekse de Sırplar açısından önemli olmuş ve birçok etnik çatışmanın merkezini oluşturmuştur. Sırplar burasını, kutsal bir yer olarak kabul ederler. Arnavut uyanışı 1878'de Prizren Birliğinin kurulmasıyla yine Kosova'da başladı.
Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlar'da dağılması esnasında, büyük devletler özellikle Avusturya-Macaristan'ın teşviki ile ilk Arnavut devleti 1912'de kuruldu. Bu devletin kurulması, gerçekte Sırplara karşı alınmış bir önlemdi.

Birinci dünya savaşında, dünya büyük çalkantı içersindedir. Yeni Yugoslavya devleti, Kosova'yı Sırplar'la etnik olarak karıştırma girişimlerinde bulunur. Büyük kargaşalar meydana gelir. Okullarda ve resmi yazışmalarda Sırpça resmi dil haline getirilir.
Savaş sonrasında Arnavutların durumlarında biraz olsun iyileşme görülür. Türkler'in bir kısmı Türkiye'ye göç eder.
Arnavutça, Yugoslavya'nın resmi dillerinden biri olarak tanınır. Kendi dillerinde konuşma hürriyeti verilir.
Baskılar yeniden hızlanır. Adem Demagi tutuklanır.
1968'de, Kosova'ya cumhuriyet statüsünün verilmesi amacı ile gösteriler yapılır. Kosova ve Voyvodina bölgelerine cumhuriyet statüsü verilir. Arnavut bayrağı çekmelerine izin verilir.
1974 anayasası ile bu durum onaylanır.
1976'da Adem Demagi 18 Arnavut arkadaşı ile birlikte "devlete karşı örgüt kurmak" suçundan tekrar hapse atılır. 15 yıl hapse mahkum olur.
1981 yılında olaylar tekrar başlar. Priştine üniversitesi'ndeki öğrenciler ayaklanır. Birçok kişi can verir. Sıkıyönetim ilan edilir.
1980'lerde resmi dil Arnavutçaydı. Kendi dillerinde gazeteleri ve televizyonları vardı. Tutuklanan kişiler, yine Arnavutlar tarafından yargılanıyordu. Üst düzey emniyet teşkilatı da yine Arnavutlar'dan oluşuyordu.
Miloseviç iktidara gelir ve Arnavutlar'a karşı olan politikayı değiştirir. Kosova ve Voyvodina'nın özerkliği sınırlandırılır. 1989 yılında bölgeye askeri birlikler sevk edilir, birçok kişi tutuklanır ve ölür. Gazeteciler, öğretmenler ve komunist parti üyeleri görevlerinden alınır.
1990 yılında durum daha da kötüleşti. Belgrat'tan gelen Sırp öğrenciler, kendi insanlarını korumak amacıyla, kendilerine silah verilmesini istediler. Çatışmalar tırmandı ve 32 civarında Arnavut öldü.
Olaylar devam etti. 300,000 kişi Arnavutluğa sürülmekle tehdit edildi. Arnavutlar'a 30 gün süre tanındı.
1990 yılında okul çocukları zehirlenmek istendi, sorumlusunun Sırplar olduğu iddia edildi. 2500 Sırp polis bölgeye yerleştirildi. Başbakan ve altı bakan istifa etti. Yerlerine Sırp başbakan gönderildi. Sloven ve Hırvat askerler geri çekildi. Meclis çalışamaz hale geldi.
Arnavutlar yeni bir " Kosova Cumhuriyeti" önerisini meclise getirdi. Meclis başkanı Sırp olduğundan meclisi dağıttı. 2 Temmuzda 183 milletvekilli Kosova meclisinden 123 milletvekili, kapıları kilitli meclis önünde toplandı. Kendi kaderlerini tayin etme konusunda bir deklarasyon yayınladılar.
Sırplar, Kosova hükümetini devraldı. Priştine üniversitesi Sırp öğrencilerle dolduruldu.
7 Eylülde Makedonya yakınlarında "Kaçanak" denilen yerde, milletvekillerinin üçte ikisi tekrar toplandı. Kosova bir kez daha cumhuriyet ilan edildi. Milletvekilleri hakkında suç duyurusunda bulunuldu. Bir çoğu komşu cumhuriyetlere sığındı.
Arnavutça yayın yapan gazete ve radyolar kapatıldı. Gazeteciler tutuklandı.
Eylül ayında yeni anayasa kabul edildi. Kosova ve Voyvodina bölgelerinin özerkliği sona erdirildi. Kosova'nın adı "Kosova-Mitroviça olarak değiştirildi.
Kosova'da tekrar katliamlar başladı. Racak'ta 45 kişi topluca katledildi. A.B ülkeleri her iki tarafı da görüşmeye davet etti. NATO Sırpları müdahale ile tehdit etti. Taraflar Fransa'nın Rambulie kentinde görüşmeye razı edildi. Sırplar aynı masaya oturmayı reddetti. 15 günlük süre sonunda anlaşma sağlanamadı. Ek süre verildi. Bu arada Kosova'da katliamlar devam ediyordu.
Sonunda beklenen oldu ve NATO müdahale etti. Yüz binlerce insan yurdundan oldu ve komşu ülkelere sığındı.

Aşağıdaki okuyacağımız şiir, 1999 yılında İbrahim Baltalı tarafından Racak'ta katledilen 45 kişinin korkunç manzarası karşısında yazılmıştır.

KOSOVA

Renklerin kırmızıya doyduğu
mor yanaklarından nehirlerin boşandığı
Racak'ta yakılan türkü
beyaz yaşmakların örttüğü utançtır
KOSOVA

Dağların yanı başına devrildiği
ak güvercinlerin katledildiği
kaderi bayrağına sığınmış
dualarda saklı acı ve hüzündür
KOSOVA

İbrahim Baltalı
e-mail: ibrahimbaltali@hotmail.com